Ngành thép của Trung Quốc đang bước vào một kỷ nguyên mới đầy bấp bênh khi cuộc khủng hoảng bất động sản ngày càng trầm trọng kéo giảm nhu cầu và mô hình tăng trưởng với lực kéo từ ngành xây dựng của Bắc Kinh ngày càng trở nên khó khả thi.
Gần 1/3 nhà máy thép của Trung Quốc có thể phá sản trong một đợt suy giảm có thể kéo dài tới 5 năm, Li Ganpo, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch của Tập đoàn thép Hebei Jingye, cảnh báo tại một cuộc họp công ty vào tháng 6/2022. “Toàn bộ lĩnh vực này đang thua lỗ và tôi không thể thấy bước ngoặt nào vào lúc này” , ông nói.
Cuộc khủng hoảng bất động sản đã bùng phát mạnh trong năm nay, nhấn chìm từ các đại gia địa ốc cho tới các ngân hàng và buộc Bắc Kinh phải hạ tham vọng tăng trưởng. Các nhà máy thép tại Trung Quốc – vốn sản xuất hơn một tỷ tấn thép vào năm 2021 – chiếm khoảng một nửa sản lượng toàn cầu. Họ rất dễ bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm thị trường bất động sản và điều này cũng ảnh hưởng đến giá quặng sắt và các nhà khai thác từ Australia đến Brazil.
Qua hơn 1 năm đau đầu về bất động sản, triển vọng chỉ mỗi ngày mỗi tệ hơn giữa lúc Chính phủ cố gắng đưa ra các gói cứu trợ lớn và áp dụng các quy định nghiêm ngặt về nợ. Trong tháng 7, chỉ số nhà quản lý thu mua (PMI) của ngành thép đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008 và Goldman Sachs Group dự báo nhu cầu giảm 5% trong năm nay. Lĩnh vực bất động sản chiếm ít nhất 1/3 nhu cầu thép của Trung Quốc.
Ngoài cuộc khủng hoảng hiện tại, ngành kim loại này còn va phải những thách thức khó nhằn khi mô hình tăng trưởng mà nền kinh tế Trung Quốc duy trì trong nhiều thập kỷ qua đang có dấu hiệu căng thẳng. Chủ tịch Tập Cận Bình có vẻ không sẵn lòng đưa ra các gói chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và kích thích tài khóa với cường độ như thời hậu khủng hoảng tài chính năm 2008 và suy thoái thị trường bất động sản năm 2015-2016.
“Lần này thực sự khác”, Leland Miller, Giám đốc điều hành của China Beige Book International và là người giám sát ngành thép, cho biết. “Với việc bất động sản đã không còn là động lực tăng trưởng ưu việt, các mặt hàng chủ chốt như thép không còn được hưởng lợi từ khả năng tiếp cận tín dụng bất tận.”
Trong ngắn hạn, trở ngại lớn đối với thép là lượng lớn các bất động sản bị đình trệ tiến độ, như được thể hiện qua làn sóng tẩy chay các khoản thế chấp gần đây. Giá thép xây dựng cũng lao dốc, trong đó thép cây giảm xuống mức đáy 2 năm trong tuần trước. Điều này diễn ra ngay cả khi sản lượng đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2015.
Gian truân phía trước
“Nhu cầu đang trượt dốc” , Xiao Zunhu, Chủ tịch của doanh nghiệp thép quốc doanh Hunan Valin Steel, nói với một cuộc họp ngành ở Bắc Kinh vào tuần trước.
“Thị trường sẽ vẫn phức tạp và khó khăn trong 6 tháng cuối năm và các biện pháp kích thích cần thời gian để có hiệu lực”, Chen Shaohui, Phó Chủ tịch Jiangsu Shagang Group, cho biết.
Các nhà sản xuất thép có dư địa hạn chế về việc cắt giảm sản lượng. Các chính quyền địa phương đang gây áp lực để buộc các nhà máy duy trì hoạt động. Mục tiêu là nhằm ngăn chặn sự yếu kém về dữ liệu kinh tế, theo giám đốc điều hành của 4 nhà sản xuất.
Các nhà máy thép từng được coi là bên thắng lớn trong quá trình tăng kinh tế của Trung Quốc, với một số nhà máy đang phát triển từ các xưởng đúc nông thôn thành các tập đoàn trị giá hàng tỷ đô la. Mặc dù hoạt động bất động sản có thể ngừng giảm vào một thời điểm nào đó, nhưng cơ hội xảy ra một cú bùng nổ như vài thập kỷ qua dường như rất thấp.
“Quý 3 sẽ là thời điểm khó khăn nhất đối với ngành,” Zhu Guosen, Phó Giám đốc viện nghiên cứu công nghệ của Tập đoàn Shougang, cho biết tại cuộc họp ở Bắc Kinh. “Chúng ta nên từ bỏ mọi ảo tưởng về thị trường và tập trung vào những gì chúng ta có thể tự làm.”
Theo Vietstock
